Arch Linux Nasıl Kurulur
Bu makalemde Arch Linux’un nasıl kurulduğunu inceleyeceğiz. Öncelikle söylemek isterim ki eğer linux bilginiz ileri seviye değilse arch yerine Manjaro, Archman gibi arch tabanlı dağıtımları kullanmanız daha uygun olacaktır.
Neden Arch Linux
Bu sorunun en güzel cevabı arch tabanının hafifliğidir. Gereksiz paketlerle ve ağır masaüstü ortamlarıyla gelmez. İşletim sisteminin kurulumunu size bırakır. Sadece istediğiniz paketleri kurarsınız. Bu da sisteminizin haliyle daha hızlı olmasını sağlaycaktır.
Kurulum Aşaması
Öncelikle Arch Linux’un güncel kurulum imajını https://archlinux.org/ üzerinden indirmeniz gerekmekte. Kurulum dosyasını indirdiğinizi ve herhangi bir flash bellek üzerine yazdıktan sonra işletim sisteminizde boot ettiğinizi varsayarak devam ediyorum.
Klavye Setinin Ayarlanması
Türkçe klavye üzerinde kurulumu rahat gerçekleştirebilmemiz için öncelikle klavye ayarlarını yapmamız gerekmektedir.
loadkeys trq (Türkçe Q Klavye İçin)
loadkeys trf (Türkçe F Klavye İçin)
İnternet Bağlantısı
İnternet bağlantımızın düzgün bir şekilde yapılandırıldığından emin olmamız gerekmektedir. Çünkü arch kurulumu sırasında internet bağlantısına ihtiyaç duyuyoruz. Eğer ethernet ile internete bağlıysanız yüksek ihtimalle bağlantı otomatik olarak sağlanmıştır. Eğer wifi ile internete bağlancaksanız haliyle ağ seçmemiz, şifremizi girmemiz gerekecektir.
Her iki durumda da öncelikle internet bağlantımızın olup olmadığını test etmeliyiz. Bunu yapmanın en basit yolu google.com üzerine ping testi yapmaktır. Eğer paket geri dönüyorsa internet var demektir. Eğer paket dönmüyorsa aşağıdaki adımları gerçekleştirmelisiniz.
Sistem Saatini Güncellemek
Özellikle SSL kullanan repolardan yapacağımız güncellemelerde sistem saatimizin güncel olması önemli olacaktır.
timedatectl set-ntp true (Sistem Saati Güncelleme)
timedatectl status (Sistem Saatini Görme)
Disk Bölümleme
Bu zamana kadar yapmış olduğumuz tüm ayarlar genel ayarlardı. Aşağı yukarı tüm arch kurulumlarında üst kısımdaki adımlar tekrarlanacaktır. Bu adımda yapılacaklar ise sizin kurulumunuza göre değişiklik gösterecektir.
Ben tüm diskin üzerine arch kurulumunu anlatacağım. Eğer ikinci bir işletim sistemi kullanacaksanız onun bölümlemesi bambaşkadır. Ayrıca uyarmam gerekir ki disk bölümleme işleminin ardından eski işletim sisteminiz kullanılamayacak hale gelir.
3 adet ana alan oluşturacağız. Bunlar root (Ana Dizin Alanı), Swap (RAM Takas Alanı), Boot (Önyükleyici Alanı)
Şimdi bölümleri yapılandıracağız Free Space seçili iken New diyerek yeni bir partition oluşturuyoruz.
Şimdi neler yaptık buna göz atalım. Linux’ta swap denen bir olay vardır. Eğer ram yetersiz kalırsa diskinizin bir bölümü ram gibi kullanılır. Biz de 4GB büyüklüğünde bir swap alanı oluşturduk.
Şimdi boot bölümümüzü oluşturalım.
Evet şimdi ise 512 mb boyutunda yeni bir alan oluşturduk ve bootable hale getirdik. Yani bilgisayar açıldığında ilk olarak /dev/sda2 başlayacak biz ise bu bölüme grub kurarak işletim sistemimizin açılmasını sağlayacağız.
Şimdi root alanı ile devam edelim. Kalan tüm disk boyutunu içeren bir disk oluşturun. Özel bir şey yapmanıza gerek yok. İşlemlerimiz bitince bu işlemleri diske yazmamız gerekecek.
Bu işlemlerin ardından tüm değişikliklerimiz diske kaydedilmiş olacak. Eğer diskte önemli verileriniz varsa şu andan itibaren erişim imkansız olacaktır. An itibariyle disk bölümleme işlemimiz tamamlanmıştır.
İsteğe bağlı olarak disk bölümlemesinin doğru yapılıp yapılmadığını fdisk -l komutu ile kontrol edebilirsiniz.
Disk Bölümlerini Biçimlendirme
Disklerimizi bağlayarak kuruluma geçmeden önce disklerimizin biçimlendirildiğinden emin olmalıyız. Bunun en kolay yolu disklerimizi birer kez biçimlendirmek.
mkswap /dev/sda1
mkfs.ext4 /dev/sda2
mkfs.ext4 /dev/sda3
Üç diskimizi de biçimlendirmiş olduk.
Disk Bölümlerini Bağlama
Oluşturduğumuz bölümlere sistemi livecd üzerinden yazabilmek için bölümleri sisteme bağlamamız gerekmektedir.
swapon /dev/sda1
mount /dev/sda3 /mnt
mkdir /mnt/boot
mount /dev/sda2 /mnt/boot
Temel Paketlerin Kurulumu
Artık kurulum adımlarına geçiyoruz. Aşağıdaki paketler Linux sisteminin çalışması için gereklidir. İlgili komutu vererek paketleri kuruyoruz.
pacstrap -i /mnt base base-devel linux nano linux-firmware
Bu bölüm internet hızınız ve bilgisayarınızın özelliklerine göre uzun sürebilmektedir. Paketler kurulduktan sonra sistem yapılandırma aşamasına geçeceğiz.
Sistem Yapılandırma
pacstrap /mnt grub os-prober
İşletim sistemimizin boot aşamasında arch sistemini çalıştırabilmesi için grub önyükleyicisini yüklüyoruz.
genfstab -p /mnt >> /mnt/etc/fstab
Fstab dosyası sabit disk bölümlerinin, cd/dvd, usb gibi cihazların otomatik bağlanması için gereklidir. Dolayısıyla bu kurulumu gerçekleştiriyoruz.
Bundan sonraki aşamalar için livecd değil, kurduğumuz sistem üzerinden devam etmemiz gerekmekte. Aşağıdaki komutu kullanarak ilgili sisteme livecd üzerinden geçiş yapabiliriz.
arch-chroot /mnt
Şimdi bilgisayarımıza isim vermemiz gerekmekte. echo komutunun yanında yazan kelimeyi değiştirerek bilgisayar adını değiştirebilirsiniz.
echo ARCHLINUX > /etc/hostname
Bilgisayarımız açıldığında onu internete bağlamak için gerekli olacak networkmanager’i kurmamız ve başlangıçta çalışması için ayarlamamız gerekiyor.
pacman -S networkmanager
systemctl enable NetworkManager.service
Sistemin her açılışında klavye düzeni ayarını tekrar yapmamak için ilgili konfigrasyon dosyasını düzenlememiz gerekmekte.
nano /etc/vconsole.conf
Dosyayı başarılı bir şekilde kaydettikten sonra F2 tuşu ile nano editör’den çıkış yapıyoruz. Sırada sistemde varsayılan olarak kullanacağımız dili belirlememiz gerekiyor.
nano /etc/locale.conf
İlk dosyada olduğu gibi kaydedip çıktıktan sonra sistem saat dilimini yapılandıracağız.
ln -sf /usr/share/zoneinfo/Europe/Istanbul /etc/localtime
Sırada sistemimizin yerelleştirme ayarlarını ayarlamak var. Bunun için nano ile /etc/locale.gen dosyamızı açıp, tr_TR ile başlayan iki satırın başındaki diyez (#) işaretini kaldırmamız gerekiyor.
Yaptığımız değişikliğin uygulanması için aşağıdaki komutu veriyoruz.
locale-gen
Çekirdek önyükleme, ramdisk, init kontrollerinin yapılması için aşağıdaki komutu kullanıyoruz.
mkinitcpio -p linux
Artık işletim sistemimiz neredeyse hazır. Sırada grub önyükleyicisini ayarlamak ve sistem için parola oluşturmak var sadece…
Grub Ayarları
grub-install — recheck /dev/sda
grub-mkconfig -o /boot/grub/grub.cfg
Böylece önyükleme işlemini kurulum disketi olmadan gerçekleştirebileceğiz.
Şifre Belirleme
Sistemimiz için bir yönetici şifresi belirlememiz gerekiyor. Program kurma kaldırma gibi kritik işlemler için bu şifreye ihtiyaç duyacağız.
passwd root
Yukardaki komutu kullanmamızın ardından sistem bizden iki kere şifre isteyecektir. Şifrenizin ekranda gözükmemesi normaldir. Güvenlik sebebiyle şifreniz * olarak dahi ekranda gösterilmez. Yanlış yazdıysanız, bir kaç defa silme tuşuna basın ve şifrenizi baştan girin.
Son Yapılacaklar
Kurulum için bağlamış olduğumuz diskleri sistemden çözmemiz gerekmekte.
umount /mnt/boot
umount /mnt
Şimdi ise exit komutunu kullanarak livecd’ye geri dönmemiz ve livecd üzerinden reboot komutu ile sistemi yeniden başlatmamız gerekmekte.
Sistem açılışında grub işletim sistemini seçme ekranı çıkacaktır. Burada enter tuşuna basmanız yeterlidir.
Ardından arch bizden kullanıcı adı ve şifre ister. Kullanıcı adımız root şifremiz ise kurulum adımlarında vermiş olduğumuz şifredir.
Görmüş olduğunuz üzere şu anda yalnızca arch’ın çekirdeğini kurduk. Bundan sonra ise sürücülerin kurulumu ve masaüstü yöneticisinin kurulumunu yapacağız.
Bu yazılar yayınlandığında bildirim almak için medium üzerinden beni takip etmeyi unutmayın…
